Al naargelang van de aard van de wijziging, gaat de wijzigingsprocedure gepaard met één, twee, drie of vier notariële akten.

• De kleine wijziging:
  De echtgenoten wensen gehuwd te blijven onder hetzelfde huwelijksstelsel en wensen hieraan een verblijfsbeding toe te voegen, zodat de langstlevende de volle eigendom van het huwelijksvermogen toekomt, zelfs bij aanwezigheid van kinderen. De echtgenoten kunnen zelfs een schikking treffen waarbij een keuze gelaten wordt aan de langstlevende, om bijvoorbeeld binnen de drie maand na het overlijden van de eerst stervende echtgenoot te kiezen wat hij/zij in volle eigendom wil nemen uit de huwgemeenschap. Er is één notariële akte vereist en rechterlijke goedkeuring (homologatie) is overbodig: de notaris zorgt voor de mededeling van een uittreksel aan de ambtenaar van de burgelijke stand van de gemeente waar het huwelijk is voltrokken.

• De integrale grote wijziging:
  Indien de echtgenoten een totaal ander huwelijksstelsel wensen, bijvoorbeeld het stelsel van scheiding van goederen in plaats van het wettelijk stelsel, dan zijn vier notariële akten vereist:
  • De notariële boedelbeschrijving.
  • De notariële regelingsakte.
  • De notariële wijzigingsakte.
  • De notariële slotakte

Vooraleer de notaris de slotakte kan verlijden, zal de rechter de wijziging van stelsel moeten goedkeuren (homologeren). De slotakte omvat noodzakelijkerwijs de vereffening van het bestaande stelsel en de definitieve overdracht van onroerende goederen.

• De wijziging enkel met overdracht van onroerende goederen uit eigen vermogen naar gemeenschap en vice-versa:
  In dit geval volstaan twee notariële akten:
  • De wijzigingsakte
  • De slotakte.
    De rechtbank zal de wijzigingsakte moeten goedkeuren. Eventueel kan de rechter nog twee extra akten eisen:
  • De boedelbeschrijving
  • De regelingsakte

• De wijziging enkel met overdracht van roerende goederen uit eigen vermogen naar gemeenschap en vice-versa:
  Enkel de wijzigingsakte volstaat. Deze akte dient aan de rechter te worden voorgelegd. De slotakte is niet vereist. Eventueel kan de rechter een boedelbeschrijving en een regelingsakte eisen. In dit geval zijn er drie notariële akten.

(Bron: brochure Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat)

In dit stelsel is alles gemeenschappelijk. Wat de bevoordeling van de langstlevende echtgenoot betreft, kunnen alle goederen het voorwerp uitmaken van een bevoordelingsbeding, vermits alle goederen tot de gemeenschap behoren. In het wettelijk stelsel kan men geen bevoordeling uitwerken met betrekking tot de eigen goederen.

(Bron: brochure Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat)

In een stelsel van scheiding van goederen bestaan er geen mogelijkheden om de langstlevende een groter deel dan de helft van de onverdeelde goederen te geven. Men kan in het huwelijkscontract wel een schenking opnemen. Omdat men hetzelfde resultaat bereikt met een testament als met een schenking buiten het huwelijkscontract om, wordt dit laatste meestal aangeraden. De schenking in het huwelijkscontract is immers niet eenzijdig herroepbaar.
Wat op naam staat van de echtgenoot die eerst overlijdt, wordt geërfd door de kinderen, door de ouders, broers en zusters van de overledene.

Voor de aftrek van de kapitaalaflossingen speelt het huwelijksvermogensstelsel een grote rol. De mede-eigenaars kunnen de aflossingen op hun deel in de lening aftrekken, maar dat deel mag niet groter zijn dan hun deel in de eigendom van de woning.

(Bron: brochure Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat)

• De schulden aangegaan door een van de echtgenoten individueel, kunnen enkel worden verhaald op de goederen van die echtgenoot. De andere echtgenoot kan niet worden verplicht mee te betalen voor deze schulden en haar eigen goederen kunnen niet aangeslagen worden.
• Een schuld die de echtgenoten samen aangaan, kan verhaald worden op goederen van beide echtgenoten.

(Bron: brochure Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat)

• Het inkomen van elk van de echtgenoten blijft elk van hen.
• Elk van de echtgenoten heeft de plicht om in evenredigheid tot zijn vermogen, bij te dragen in de kosten van het huishouden.
• Elk van de echtgenoten kan in eigen naam een lening aangaan, een krediet op afbetaling afsluiten, een woning en/of een grond kopen.

(Bron: brochure Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat)

De bewijsregels:

• De goederen die op naam staan van de ene of van de andere echtgenoot moeten niet verdeeld worden, zij blijven toebehoren aan die echtgenoot.
• Aankopen waarvan geen facturen bestaan, of waarvan men op geen andere manier kan bewijzen dat ze persoonlijke eigendom zijn, worden vermoed voor de helft toe te behoren aan elk van beide echtgenoten.

Wat indien één van de echtgenoten geen inkomen heeft in het stelsel van scheiding van goederen?
In een huwelijkscontract van scheiding van goederen wordt meestal opgenomen dat in dergelijk geval de ene echtgenoot zijn inkomen moet delen met de andere echtgenoot. In de praktijk doet men dat door het overhevelen van gelden van de bankrekening van de man naar die van de vrouw.

(Bron: brochure Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat)

Naast het wettelijk stelsel bestaat er ook nog het stelsel van scheiding van goederen.

Dit stelsel kent slechts twee vermogens:

• Het eigen vermogen van de man.
• Het eigen vermogen van de vrouw.

(Bron: brochure Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat)

Zeer veel voorkomende clausules in huwelijkscontracten zijn de bepalingen die ervoor moeten zorgen dat na overlijden van een van de echtgenoten, de overblijvende bevoordeeld wordt. De clausules zijn de volgende:

• De ongelijke verdeling van de huwelijksgemeenschap:
  Hier kan men bepalen dat de langstlevende echtgenoot meer dan de helft krijgt.
• Het verblijvingsbeding:
  Men kan hiermee bedingen dat de gehele gemeenschap aan de langstlevende toekomt.
• Het beding van voorafname:
  Nog een andere mogelijkheid is te bepalen dat de langstlevende, vóór de verdeling uitgevoerd wordt, bepaalde zaken mag nemen. Deze voorafgenomen zaken zijn dan voor 100% van de langstlevende, de overige zaken worden met de kinderen gedeeld.

(Bron: brochure Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat)

Ja, door een huwelijkscontract op te stellen kan men van de regels afwijken. Hier zijn 2 clausules die het wettelijk stelsel veranderen.

• Inbreng van een eigen onroerend goed:
  Wanneer één van de aanstaande echtgenoten eigenaar is van een perceel bouwgrond waarop het toekomstig koppel samen een woning zal bouwen, is het raadzaam een contract te sluiten. In dat contract kunt u overeenkomen dat het perceel bouwgrond een gemeenschappelijk bezit wordt. Immers indien de bouwgrond eigendom blijft van één partner, zal onvermijdelijk de woning die daarop gebouwd wordt ook enkel toebehoren aan de echtgenoot van wie de grond is. Het feit dat deze woning betaald wordt met gelden van beide echtgenoten, verandert daaraan niets.
• Beding van terugname bij echtscheiding:
  Als de aanstaande echtgenoot zijn bouwgrond in het gemeenschappelijk vermogen heeft gebracht, heeft die als gevolg dat bij echtscheiding deze grond tussen beide partners verdeeld wordt. Om daaraan te verhelpen kan men in het huwelijkscontract een clausule opnemen, die bepaalt dat bij echtscheiding de waarde van de bouwgrond volledig en alleen toekomt aan de partner die hem inbracht.

(Bron: brochure Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat)

Als mijn man schulden maakt, kunnen de schuldeisers dan al onze gemeenschappelijke goederen in beslag nemen of slechts de helft ervan? Kan men ook mijn goederen in beslag nemen of blijven deze buiten schot?

In het wettelijk stelsel zijn alle goederen gemeenschappelijk, dus zijn ook alle schulden gemeenschappelijk. Alle schulden waarvoor de echtgenoten samen ondertekenen zijn gemeenschappelijke schulden. Ook de schulden die door slechts één echtgenoot aangegaan zijn, kunnen gemeenschappelijke schulden zijn. Zo zijn alle schulden die gemaakt worden in het belang van het gezin en van het huishouden, gemeenschappelijk.

Voorbeelden van zulke kosten zijn:

• kosten voor het schilderen of kosten voor het herstellen van de woning
• kosten voor het herstellen van de wagen, ook al behoort die wagen enkel toe aan de man of vrouw.
• Dokters- en ziekenkosten voor een gezinslid

Voor gemeenschappelijke schulden kunnen niet alleen de gemeenschappelijke goederen, maar ook de eigen goederen van de echtgenoten aangesproken worden. Dus ook de goederen van die echtgenoot die niet mee ondertekend heeft, kunnen voor de terugbetaling van gemeenschappelijke schulden aangeslagen worden.

(Bron: brochure Koninklijke Federatie van het Belgische Notariaat)