Boekhouding begrippen: Alle informatie en uitleg over boekhoudkundige termen

Een aanmaning of betalingsherinnering is een brief waarin de schrijver verzoekt om betaling van een nog openstaande factuur. Vaak is een aparte afdeling van een bedrijf hiervoor verantwoordelijk. Ook schrijven incassobureaus en gerechtsdeurwaarders aanmaningen om debiteuren alsnog tot betalen te bewegen. Wanneer aanmaningen geen effect hebben kan de schrijver besluiten een procedure te starten om zo via de rechter betaling af te dwingen.

Bedrijven hebben er vaak begrip voor als een klant soms een rekening vergeet of anderszins te lang laat liggen, en willen hem bovendien niet tegen zich in het harnas jagen. Een eerste aanmaning is dan ook vaak een vriendelijk schrijven waarin verzocht wordt alsnog de rekening te voldoen.

Nadat FOD Financiën uw aangifte ontvangen en gecontroleerd heeft, berekenen zij uw belastingen. Daarna versturen zij u een ‘aanslagbiljet’ (ook wel ‘belastingberekening’, ‘belastingbiljet’ of ‘belastingafrekening’ genoemd). Daarin kan u het bedrag lezen dat u moet betalen of dat u zal terugkrijgen.

Het aanslagjaar is het jaar dat je de belasting verschuldigd bent. Het is het jaar waaraan de regelgeving voor de vestiging van de aanslag is gekoppeld.

De aanslagtermijn is de periode waarbinnen een belasting geldig kan worden gevestigd.

Een accountant is iemand die beroepsmatig jaarrekeningen controleert, jaarrekeningen opmaakt of financiële administraties voert. Voor dit beroep is een specifieke opleiding nodig. In veel landen is, net als in Nederland en België, het voeren van een beroepstitel voor dit beroep wettelijk beschermd.

In de wereld van boekhouding worden alle bezittingen van het bedrijf de activa genoemd. Alle bezittingen staan aan de linkerkant of debetzijde van de balans. Daarom noemt men deze linkerkant ook wel de activa kant. Dit wordt verder onderverdeeld in twee groepen: de vaste- en de vlottende activa.

De bedragen die tot doel hebben de aanschaffingswaarde (verbonden aan een investering) te spreiden over de vermoedelijke levens- of gebruiksduur. Het gaat dan om oprichtingskosten, immateriële en materiële vaste activa waarvan de levens- of gebruiksduur beperkt is. Door de waardeverminderingen te boeken (of af te schrijven), vermindert de boekhoudkundige waarde van het activum en worden die bedragen als kosten in de resultatenrekening opgenomen.

De algemene rekeningen bestaan uit:

1. een jaarrekening die de volgende elementen bevat:
   a. de balans op 31 december;
   b. de resultatenrekening, opgesteld op basis van de kosten en de opbrengsten van het afgelopen boekjaar;
2. de rapportering over de uitvoering van de begroting, opgesteld in dezelfde vorm als de begroting;
3. een rapportering die de aansluiting tussen de jaarrekening, vermeld in punt 1, en de rapportering, vermeld in punt 2 bevat;
4. een toelichting bij de balans, de resultatenrekening en de rapportering over de begroting.

Deze vorm van boekhouding is een verfijning bij het boeken van kosten en/of opbrengsten met het oog op het genereren van managementinformatie. Men kan de kosten versleutelen per kostenplaats, kostensoort en kostendrager. Het beïnvloedt de correctheid en de volledigheid van de boekhouding niet. Het genereert alleen meer gedetailleerde informatie over de inhoud van elke boeking.

Een balans is een overzicht van de bezittingen, de schulden en het eigen vermogen van een entiteit zoals een onderneming, instelling of persoon, op een bepaald moment.

Een bijdrage door de overheid opgelegd aan de personen of groepen die gevestigd zijn op het grondgebied van die instellingen of die er belangen hebben. Dit om de overheidsfinanciën in het algemeen te dekken.

Boekhouding is een systematische, meestal dagelijkse, en chronologische neerslag van feiten met een financiële impact waarmee ondernemingen, personen en (overheids)instellingen te maken hebben door hun eigen handeling of door het geconfronteerd worden met een feit. Deze feiten, waaronder de betrokken bedragen, worden meestal bijgehouden in journaalposten. Abeka ontzorgt bedrijfsleiders en organisaties op fiscaal en financieel vlak en helpt met je boekhouding.

Het rekeningenschema voor het voeren van de boekhouding bevat hoofdrubrieken of boekhoudklassen. Dit zijn rekeningen van de balans (klassen 1 tot en met 5)  en rekeningen van de resultatenrekening (klasse 6 en 7).

De btw is een belasting op goederen en diensten die uiteindelijk door de eindverbruiker wordt gedragen en die door de Schatkist gefractioneerd wordt geïnd, namelijk bij elke transactie in het productie- en distributieproces. In elke schakel van het productie- en distributieproces kan de belasting die betaald werd op de inputs immers door de belastingplichtige worden afgetrokken, waardoor hij enkel het verschil tussen de geïnde btw en de afgetrokken btw aan de Schatkist moet storten. De btw is dus een eenmalige verbruiksbelasting in hoofde van de eindverbruiker die d.m.v. gefractioneerde betalingen wordt voldaan.

Uw btw-nummer is het unieke identificatienummer van uw onderneming bij de dienst belastingen. Uw btw-nummer is identiek aan uw ondernemingsnummer met het enige verschil dat uw btw-nummer begint met ‘BE’ gevolgd door de cijfers. Bijvoorbeeld: ‘BE 0123.321.123’. Belangrijk: uw btw-nummer is niet automatisch actief na inschrijving bij de KBO, ondanks dat beide nummers identiek zijn.

De btw afdracht die een bedrijf (leverancier) moet doen in een ander EU land, maar dat overlaat aan het andere bedrijf (klant) in dat andere land. De leverancier verlegt zijn verantwoordelijkheid van de btw afdracht in het andere EU land naar de klant. Dit doet hij via een ICP aangifte. De klant verwerkt deze ‘btw verlegd’ optie in zijn btw aangifte op een speciale wijze.

Bij het starten van een bedrijf is het goed om een Business Model Canvas (BMC) te maken. Dit is eigenlijk een soort bedrijfsplan op 1 A4’tje. Daardoor heb jij snel een idee van de identiteit van jouw onderneming. Het is minder uitgebreid dan een Financieel Plan

Cashflow wordt vaak vergeleken met winst, maar er is wel degelijk een verschil tussen beide begrippen. Winst duidt op het verschil tussen de opbrengsten en kosten (afschrijvingen, provisies en waardeverminderingen inclusief), terwijl cashflow wijst op het verschil tussen het geld van de inkomsten en de effectieve uitgaven. Dit wordt berekend voor een bepaalde periode, meestal een maand of een jaar. Nota: De kasstroom is een andere notie die de manier meet waarop de centen draaien in de onderneming (in het kader van de handelscyclus).

Dit is een schuldcategorie die binnen de Vlaamse overheid de financiële instrumenten (leningen, effecten, leasing, kasfaciliteit,…) bevat, hetzij uitgegeven of aangegaan door de Vlaamse Gemeenschap of het Vlaams Gewest, ofwel contractueel overgenomen door de Vlaamse Gemeenschap of het Vlaamse Gewest.

Dit is de procentuele verhouding van de directe schuld ten opzichte van de geconsolideerde inkomsten van het Vlaamse Gewest / Gemeenschap.

• Internetadressen worden ook wel domeinen genoemd. Als je je domein koopt via bijvoorbeeld Google Cloud Platform, worden de rechten beheerd door Cloud IAM.

Je kunt het beheer van je domeinen delen met andere Google-gebruikers. Iedere gebruiker die je toevoegt, heeft volledige rechten om het domein te beheren:

• Registratie beheren: verlengen, registratiejaren toevoegen, automatische verlenging annuleren of starten, het domein verwijderen en gebruikers toevoegen of verwijderen.
• Aanwezigheid op internet beheren: instellingen beheren voor alle websites, e-mailaliassen en Google Workspace-accounts.
• DNS-instellingen beheren: resourcerecords, synthetische records en naamserverinstellingen toevoegen, bewerken en verwijderen.

Tip: Het eigendom van een domein verandert niet als je het domein deelt.

Een dubbele boekhouding is iets uitgebreider dan een enkelvoudige. Tegenover elke transactie, zoals een aan- of verkoop, ben je verplicht een bewijskrachtige betaling te boeken. Je boekt dus elke verrichting dubbel in, vandaar de term ‘dubbele’ boekhouding. Op basis van je dubbele boekhouding maak je tevens een jaarrekening. Die bestaat uit een balans en een resultatenrekening en geeft inzicht in de financiële gezondheid van je onderneming. De jaarrekening leg je neer bij de Nationale Bank van België (NBB), waarna iedereen die online kan raadplegen.

Het eigen vermogen (EV) is de totale activa min de totale schulden. Het eigen vermogen is minder belangrijk voor eenmanszaken en is vooral relevant voor vennootschappen. Het eigen vermogen kan namelijk gezien worden als de schulden van de onderneming aan de (mede-)eigenaren. Aan het eigen vermogen kunt u zien in hoeverre het bedrijf de financiële verplichtingen kan nakomen. Het hebben van voldoende eigen vermogen is belangrijk voor een bedrijf, omdat het hebben van teveel geleend geld voor problemen kan zorgen.

Een grootboekrekening is de weergave van alle Debet en Creditboekingen van een specifieke categorie in twee kolommen: de linkerkolom bevat de debetboekingen en de rechterkolom bevat de creditboekingen. In een grootboek, grootboekrekenschema of kortweg rekenschema zijn alle grootboekrekeningen verzameld. Boekhouders en accountants gebruiken zo’n rekenschema om snel de administratie in te richten voor een bepaalde groep gelijksoortige ondernemers, bijvoorbeeld binnen een bepaalde branche. Zie het als een soort boekhoudkundige template.

Een Handelsnaam of Bedrijfsnaam is de naam waaronder een onderneming wordt uitgevoerd. Het is de naam die bij iedereen bekend is. Je kunt deze ook wel zien als merknaam. Een handelsnaam kun je registreren of wijzigen.

Bij een herfinanciering word je lopende (woon-)krediet vervangen door een nieuwe lening meestal om een interessantere rentevoet te bekomen, maar mogelijk ook om de looptijd van uw krediet(-en) te verlengen of verschillende kredieten te consolideren. Het kapitaal dat je nog niet had terugbetaald op je oude lening(-en), betaal je in één keer terug en je sluit een nieuwe lening af voor datzelfde bedrag. 

Een zakelijk zekerheidsrecht op een onroerend goed dat aan de hypothecaire schuldeiser het recht verleent om dat onroerend goed, bij niet-betaling van de hypothecaire schuld, te laten verkopen. Met de opbrengst van die verkoop wordt de hypothecaire schuldeiser betaald. Dit met voorrang op de andere schuldeisers.

Het IBAN nummer is een volgorde van letters en cijfers die je nodig hebt bij het doen van internationale transacties en andere bankzaken. IBAN staat voor International Bank Account Number.

Dit is de inschrijving van de identiteit van de belastingplichtige en van het verschuldigde bedrag op een lijst (kohier) die uitvoerbaar wordt verklaard door het daarvoor bevoegde personeelslid. Pas nadat het kohier uitvoerbaar is verklaard, kan begonnen worden met de inning en invordering van de belasting.

Intrinsieke of werkelijke waarde is in de bedrijfseconomie de actuele waarde van alle bezittingen van de onderneming, verminderd met de schulden die er zijn.

De invordering is de fase in de ontvangsten waarbij de belastingplichtige “of schuldenaar” gedwongen wordt om de verschuldigde belasting “of schuld” te betalen. De invorderingsfase start na de uiterste betaaldatum van het aanslagbiljet, indien er geen uitstel van betaling of een afbetalingsplan werd toegestaan.

Een jaarrekening is een financieel verslag dat ieder jaar wordt opgemaakt voor de meeste ondernemingen. Het is eigenlijk een rapport over de (financiële) prestaties van het bedrijf in dat jaar. Voor ieder jaar moet je een jaarrekening opstellen. Vaak doet het bestuur of management er nog een algemeen verslag van het jaar bij. Op die manier is de jaarrekening een compleet verslag van een afgelopen (boek)jaar. De jaarrekening bestaat uit een viertal onderdelen: balans, de resultatenrekening, de sociale balans, toelichtingen,…

Het kadastraal inkomen is het forfaitair geraamd jaarlijks netto-huurinkomen, toegekend aan bebouwde en onbebouwde onroerende goederen, evenals aan het materieel dat onroerend is van nature of door bestemming.

Het kasboek is een onderdeel van de financiële administratie van een bedrijf. Hierin staan alle contante inkomsten en uitgaven die zijn gemaakt binnen de onderneming. Het is vaak lastig om de contante betalingen na een langere tijd te herleiden. Daarom is het belangrijk om het kasboek nauwkeurig en dagelijks bij te houden.

Alle kosten met betrekking tot de winst en verliesrekening moeten geregistreerd worden op de grootboekrekening van het type kostenrekening. De grootboekrekening van het type kostenrekening komt niet voor op de balans maar maakt deel uit van de resultatenrekening.

De lening aan je bedrijf is de officiële schuld die je hebt als ondernemer aan jezelf als privé persoon. Een lening aan je bedrijf kan alleen als je een BV of NV hebt. Ben je een ondernemer met eenmanszaak of VOF dan kan je nooit een lening aangaan met jezelf of (fiscale) partner.

De liquiditeit laat zien in hoeverre een bedrijf kan voldoen aan de betalingsverplichtingen op korte termijn. Een bedrijf met een slechte liquiditeit heeft het dus moeilijk om de rekeningen te kunnen betalen. Dit hoeft in principe niet te betekenen dat het bedrijf verlies maakt. Je verkoopt bijvoorbeeld voor €5.000 aan goederen of diensten en je klanten betalen pas 6 maanden later. Dan kom je dus in betalingsproblemen terwijl je wel officiële winst gemaakt hebt.

MAR staat voor Minimum Algemeen Rekeningenstelsel. Dit is het (minimum) genormaliseerd rekeningstelsel dat in België een wettelijk voorgeschreven rekeningenschema is voor het voeren van een boekhouding in een onderneming. Het is een uitvloeisel van de wetgeving op de jaarrekening, dat zorgt voor leesbaarheid en eenvormigheid van de jaarrekening. Zo is er een duidelijke algemene structuur die elke onderneming kan volgen.

De nettowinst of het bedrijfsresultaat is het bedrag dat aan het einde van een bepaalde periode overblijft. Natuurlijk kan er ook geen geld overblijven. In dat geval spreken we van een verlies of een negatief bedrijfsresultaat. De nettowinst (of het bedrijfsresultaat) is in feite de uitkomst van de winst- en verliesrekening.

Omzet is de samenvattende term voor alle inkomsten van een bedrijf in een bepaalde periode. De grootte is afhankelijk van het aantal verkochte producten en diensten en de bijbehorende verkoopprijs.

Dit is een akte die uitgaat van één of meer personen, dat door die personen eigenhandig is ondertekend en waarin het bestaan van één of meer feiten, toestanden of verbintenissen bevestigd wordt.

Dit is de gewestbelasting op het inkomen uit onroerende goederen. Dit kunnen gronden, gebouwen of sommige soorten bedrijfsuitrusting (materieel en outillage) zijn. Het is een jaarlijkse belasting die berekend wordt op het geïndexeerde kadastraal inkomen van de onroerende goederen. De onroerende voorheffing bestaat uit 3 delen: de basisheffing bestemd voor de Vlaamse overheid, de provinciale opcentiemen en de gemeentelijke opcentiemen.

Passiva zijn eigenlijk alle schulden van een bedrijf. Zoals je misschien wel weet staan alle schulden aan de rechterkant of creditzijde van de balans. Deze rechterkant noemen we daarom ook wel de passiva kant. Deze kant laat zien op welke manier de linkerkant van de balans (activa) kan worden betaald en hoeveel geld er in een bedrijf is geïnvesteerd.

De rekening-courant in de boekhouding , is een vordering of een schuld die een vennoot heeft tegenover zijn vennootschap, buiten de inbreng van het kapitaalsaandeel. Anders uitgedrukt is het een balansrekening waarop zowel de bedragen die je tegoed hebt van je vennootschap, als de schulden die je bij je vennootschap hebt, worden geboekt.

Een vennoot/aandeelhouder/bedrijfsleider/zaakvoerder kan geld lenen van zijn vennootschap, maar ook aan zijn vennootschap. Beide zijn mogelijk, afhangende van de situatie. De rekening-courant is een staat waarop de wederzijdse schulden en vorderingen tussen de vennoten en de vennootschap in de boekhouding ingeschreven staan onder diverse vorderingen of diverse schulden.

De restwaarde is de waarde van een product aan het eind van de levensduur. Deze gebruik je om te berekenen wat je per jaar moet afschrijven voor een bepaald bedrijfsmiddel.

Dit is de schuld waarvan de looptijd niet langer is dan 1 jaar. Voorbeelden hiervan zijn handelsschulden aan leveranciers of kortlopend krediet. In een overheidscontext worden schulden op korte termijn aangegaan om tijdelijke schatkisttekorten te overbruggen.

Een subsidie is elke vorm van financiële ondersteuning, ongeacht de benaming en vorm ervan en met inbegrip van de zonder interest terugvorderbare voorschotten, die als kapitaal- of inkomensoverdracht wordt verstrekt door een entiteit die tot Vlaamse of Federale overheid behoort, voor een activiteit die het algemeen belang dient, met uitsluiting evenwel van de prijzen, giften en dotaties, alsook van de kapitaal- of inkomensoverdrachten die de tegenprestatie uitmaken van een werk, levering, dienst of goed die een derde aan de overheid verstrekt.

De vennootschapsbelasting (VPB) is een type belasting die je moet betalen over je winsten als rechtspersoon. Dat geldt voor BV’s en NV’s, maar soms ook voor stichtingen en verenigingen.

Het eigen vermogen staat samen met het vreemd vermogen op de rechterkant van de balans, ook wel de passiva kant genoemd. Het vreemd vermogen omvat alle schulden van een bedrijf, zoals een lening bij een bank. Er is zowel kort als lang vreemd vermogen. Onder het kort vreemd vermogen van een bedrijf vallen alle schulden met een looptijd van minder dan één jaar. Denk hierbij aan betalingsverplichtingen zoals crediteuren en belastingen. Lang vreemd vermogen zijn de schulden met een looptijd van langer dan één jaar. Voorbeelden hiervan zijn een hypotheek of een banklening. Let op: het totaal aantal van het eigen vermogen en het vreemd vermogen moet altijd gelijk zijn aan de debetzijde (activa en liquide middelen) van de balans.